In 1996 begon ik een site met erotische kunst. Eigenlijk als grap. Ik wilde de draak steken met de vele paysites met gouden sleuteltjes die toen als paddestoelen uit de grond schoten. Websites boordevol pornografische afbeeldingen die veelal met behulp van scanners voor het Internet toegankelijk werden gemaakt.
Erotische afbeeldingen geproduceerd door een kunstenaar die meer dan 70 jaar geleden is overleden, zijn in principe vrij van auteursrecht en die werken konden zonder juridische problemen op mijn site geplaatst worden, dus ik struinde alle boekhandels in de stad af op zoek naar oude erotische kunst. Wat als een grap begonnen was, werd pure ernst. Al snel ontdekte ik kunstenaars die werk hadden gemaakt dat zoveel spannender was dan wat ik gewend was te zien.
Een van de kunstenaars die me fascineerde was Bernard Montorgueil. U ziet een uitsnede van een illustratie bovenaan deze pagina en meer werk van zijn hand treft u hier aan.
Bernard MontorgueilNa plaatsing van Montorgueil’s werken zag ik hoe enthousiast mensen die ik als hetero en vanilla had ingeschat op zijn werk reageerden. Dat was opvallend voor een publiek dat goeddeels bestond uit redelijk preutse Amerikanen die soms ook nog eens behoorlijk homofoob waren. Veel van de afbeeldingen toonden immers mannen in de rol van vrouwen en omgekeerd. Zowel in de onderdanige als de dominante rol.
De afbeelding die het meest bekeken werd toonde twee mannen, de een als onderdanige in vrouwenlingerie en de ander in wat men nu misschien genderneutrale kleding zou noemen. Eerdere pogingen om afbeeldingen te plaatsen van twee mannen die seks met elkaar hadden resulteerden indertijd in veel kritiek van de bezoekers en een fikse daling in de statistieken.
Opeens was ik meer dan ooit trots een BDSM’er te zijn, want in de BDSM zijn de rollen van mannen en vrouwen altijd inwisselbaar geweest. Lang voordat drag queens, travestieten en transgenders boegbeelden werden van de homobeweging, waren de androgyne aspecten van het BDSM-spel al vanzelfsprekend.
Hoe meer ik me verdiepte in Montorgueil, des te duidelijker werd het dat de man een mysterie zou blijven. Hij maakte zijn werk hoofdzakelijk in de periode 1920-1930, alhoewel zelfs dat niet met zekerheid te stellen is. Wie hij was, waar hij ooit woonde, niemand kon daar een duidelijk antwoord op geven.
Zijn achternaam lijkt ontleend te zijn aan de Rue Montorgueil in Parijs, een straat met veel uitgaansgelegenheden. Daardoor wordt steevast beweerd dat Montorgueil een Fransman was, alhoewel het wat kort door de bocht lijkt om te stellen dat iedereen die als alias een Franse achternaam kiest ook automatisch in Frankrijk woont.
Ik stond op het punt mijn zoektocht naar Montorgueil te staken toen ik rond de eeuwwisseling bij een boekhandel binnenliep waar een van de eigenaren decennia eerder had gewerkt bij een antiquariaat dat gespecialiseerd was in antieke erotica. Daar was op een dag de telefoon gegaan en een vrouw uit Brussel had om discretie gevraagd aangaande een ontdekking die zij in haar huis had gedaan na de dood van haar echtgenoot.
In de bibliotheek van haar echtgenoot had de weduwe een verschuifbare boekenkast gevonden die toegang bood tot een andere, kleinere bibliotheek annex werkkamer. In die ruimte bevond zich een grote collectie erotica, een tekentafel en de originele werken van een kunstenaar die met de naam Bernard Montorgueil had gesigneerd.
Het antiquariaat haalde de verborgen bibliotheek leeg en bracht de erotica op verzoek van de weduwe discreet op de markt. Althans, zo herinner ik mij het verhaal.
De man die met grote zekerheid schuilging achter de naam Bernard Montorgueil had in het dagelijks leven de functie van hoogleraar aan de universiteit van Brussel. Alle pogingen om meer informatie en namen of adressen los te krijgen waren vruchteloos en daardoor kan ik helaas het verhaal niet verifiëren, maar op de een of andere manier komt dit alles zo authentiek op me over. Een BDSM-kunstenaar die onzichtbaar, zelfs voor zijn directe omgeving, werkte in een ruimte die niet veel groter was dan een bijzonder ruime kast.
[ Deze bijdrage werd eerder gepubliceerd op thekinkyweb.nl ]
