U raadt het al. Dat chagrijnige clowntje, dat ben ik. Dat was niet alleen omdat ik een Houten Haarlemmer op bezoek in het bourgondische zuiden van het land was. Ik haatte het om gefotografeeerd te worden. Nu nog trouwens, maar om heel andere redenen. Als kind had ik hele bizarre ideeën over fotografie. Zo verkeerde ik in de waan dat een fotograaf via magische processen een laagje van me afschraapte om dat vervolgens op papier te plakken. Ik was bang dat er uiteindelijk niets meer van me over zou blijven.
Die gedachte klinkt nu gestoorder dan hij indertijd was. Veel fotografen werkten nog met platencamera’s en zij verdwenen dan op het laatste moment onder een zwart doek om scherp te stellen. Het is moeilijk om als kind acties te vertrouwen die onder een groot, zwart doek plaatsvinden.
Een tijd lang wilde ik om die reden zelf fotograaf worden teneinde aan al die voodoo te ontkomen, maar lang zou dat niet duren, want al snel zou ik inzien dat mijn angsten ongegrond waren.
Toch ben ik nu, na veertig jaar fotografie, weer net zo overtuigd dat het niet goed is voor je geestelijke gezondheid is om te veel foto’s van jezelf te maken of te laten maken. Niet vanwege duistere technieken, maar vanwege het fnuikende effect dat fotografie op de lange duur op je zelfbeeld kan hebben. Ik zie het op Facebook en Instagram gebeuren. Mensen die spontaan foto’s van zichzelf gaan maken, worden na een tijdje door het fluctuerende aantal likes gedwongen om veel te kritisch naar zichzelf te kijken. Ben ik niet te dun? Ben ik niet te dik? Staan mijn ogen niet te dicht bij elkaar?
Volg je zo iemand lang genoeg dan zie je ook dat ze steeds meer aan hun uiterlijk gaan veranderen. Het begint met filters en het eindigt vaak met medische ingrepen. Alles wordt in de strijd gegooid om het aantal likes te vergroten dat opeens allesbepalend is geworden voor een positief zelfbeeld. Ik hoorde het een model die voor mij poseerde een paar weken geleden nog zeggen: ‘Als ik minder dan twintig likes krijg, dan weet ik dat mijn leven waardeloos is.’
Wat me dan nog het meest verbaast is dat mensen ook nog echt geloven dat een aantrekkelijk, sexy uiterlijk van het grootste belang is voor succes in de maatschappij. Ik kan daar als man van 63 jaar met overgewicht niet meer echt over meepraten, maar ik kan me nog heel goed herinneren hoe het was om een redelijk mooie jongen van 28 te zijn. Misschien lag het aan het mijn ambities, maar mijn uiterlijk was eerder een handicap, wilde ik serieus genomen worden. Ik had het gevoel dat ik twee keer zo hard moest presteren dan iemand met zo’n prachtig intellectueel ogend aardappelhoofd, compleet met jampotbril en vette haartjes.
Kijk naar politiek en bedrijfsleven, daar zie je ook dat onooglijke mannen en vrouwen de hoogste ogen gooien.
Behalve een niet vrolijke clown zie ik ook nog een boos kijkende cowboy. Leuke foto. Daarnaast is je verhaal erbij ook erg leuk.. wat die multimedia betreft heb je helemaal gelijk. Vond het wel grappig te lezen hoe je in het begin over fotografie dacht..